विधान परिषदेच्या ६ जागांसाठी २१ मे रोजी मतदान

नाशिकसह सिंधुदुर्ग, वर्धा, परभणी, अमरावती, उस्मानाबाद जिल्ह्यांमधील (स्थानिक स्वराज्य संस्था) विधान परिषद मतदारसंघ निवडणूक - २०१८

२१ मे रोजी रिक्त होणाऱ्या विधान परिषदेच्या ६ जागांसाठी मतदान

यंदा जून, जुलैअखेर विधान परिषदेच्या सहा सदस्यांचा कालावधी संपुष्टात येत असल्यामुळे निवडणूक आयोगाने या रिक्त होणाऱ्या जागांसाठीचा कार्यक्रम घोषित केला. मतदान २१ मे रोजी असून २४ मे रोजी मतमोजणी होणार आहे. कोकण स्वराज्य संस्थांमधून निवडून आलेले राष्ट्रवादी काँग्रेसचे अनिल तटकरे, परभणी पदवीधरमधून राष्ट्रवादी काँग्रेसचे अब्दुल्ला खान दुर्राणी, अमरावती स्वराज्य संस्था मतदारसंघातून निवडून आलेले भाजपचे मंत्री प्रवीण पोटे पाटील, भाजपचे वर्ध्यातून निवडून आलेले मितेश भांगडिया, नाशिक स्वराज्य संस्थेतून निवडून आलेले राष्ट्रवादीचे जयंतराव जाधव, लातूरचे काँग्रेस नेते दिलीपराव देशमुख यांच्या जागेवर ही निवडणूक होत आहे. रिक्त होत असलेल्या या सहा जागांसाठी निवडणुकीचा कार्यक्रम जाहीर झाला असल्याने संबंधित क्षेत्रात आचारसंहिता लागू झाली असल्याचे निवडणूक आयोगातर्फे स्पष्ट करण्यात आले आहे. महाराष्ट्र विधान परिषदेच्या एकूण ७८ जागा असून त्यामध्ये राष्ट्रवादीचे २३ सदस्य, त्यानंतर काँग्रेसचे १९, भाजप १८, शिवसेना ९, अपक्ष ५, शेकाप २, पीआरपी आणि लोकभारती प्रत्येकी १ असे पक्षीय बलाबल आहे. भाजप, सेनेचे विधानसभेत बहुमत असले तरी परिषद विरोधकांची असल्यामुळे सभापतिपद राष्ट्रवादीकडे, तर उपसभापतिपद काँग्रेसकडे आहे.

विधान परिषदेसाठी आचारसंहिता लागू

निवडणूक आयोगाच्या आदेशान्वये राज्यातील सहा विधान परिषद मतदारसंघांमध्ये शुक्रवारपासून (२० एप्रिल) आचारसंहिता जारी करण्यात आली आहे. नाशिकसह सिंधुदुर्ग, वर्धा, परभणी, अमरावती, उस्मानाबाद जिल्ह्यांमधील विधान परिषद मतदारसंघासाठी २१ मे २०१८ रोजी मतदानप्रक्रिया राबविण्यात येणार असून, आचारसंहिता लागू झाली आहे. अन्य विधान परिषद सदस्यांचा कार्यकाळही ३१ मे २०१८ पर्यंत पूर्ण होणार असून, या जागांसाठी निवडणूकप्रक्रिया राबवावी लागणार आहे. आयोगाने शुक्रवारी निवडणूक कार्यक्रम जाहीर केला. अर्ज भरण्यासाठी ३ मेपर्यंत मुदत देण्यात आली असून, ४ मे रोजी अर्ज छाननी होणार आहे. ७ मे ही अर्जमाघारीची तारीख आहे. २१ मे रोजी सकाळी आठ ते दुपारी चार या वेळेत मतदानप्रक्रिया राबविण्यात येणार असून, २४ मे रोजी मतमोजणी होणार आहे. २९ मेपर्यंत ही आचारसंहिता लागू राहील. 

राजकीय हालचालींना वेग

आचारसंहिता लागू होताच निवडणूक लढविण्यासाठी विविध पक्षातील इच्छुकांनी मोर्चेबांधणीला सुरुवात केली आहे. विधान परिषद निवडणूक जाहीर होण्यापूर्वीच शिवसेनेतील गृहकलह चव्हाट्यावर आला. सध्याचे संख्याबळ शिवसेनेकडे अधिक असल्याने शिवसेनेच्या उमेदवार निवडीवर विरोधकांच्या नजरा आहेत. सेनेपाठोपाठ भाजपकडेही दुसऱ्या क्रमांकाचे संख्याबळ आहे. शिवसेना-भाजपची युती न झाल्यास भाजपकडूनही उमेदवार दिला जाण्याची शक्यता आहे. सोबतच काँग्रेस-राष्ट्रवादी आघाडीकडूनही उमेदवार दिला जाण्याची शक्यता असल्याने निवडणुकीतील चुरस वाढणार आहे. विधानसभेतील विरोधी पक्षनेते राधाकृष्ण विखे-पाटील यांच्या शासकीय निवासस्थानी दोन्ही काँग्रेस नेत्यांची बैठक यापूर्वीच पार पडली आहे. या बैठकीत  जून आणि जुलै महिन्यात होऊ घातलेल्या विधान परिषदेच्या 21 जागांबाबत चर्चा करण्यात आली होती. बैठकीला काँग्रेसचे प्रदेशाध्यक्ष अशोक चव्हाण, माजी मुख्यमंत्री पृथ्वीराज चव्हाण, विधानपरिषदेचे उपसभापती माणिकराव ठाकरे, राष्ट्रवादीकडून विधानपरिषदेचे विरोधी पक्षनेते धनंजय मुंडे, प्रवक्ते नवाब मलिक आदी उपस्थित होते. येत्या जून आणि जुलै महिन्यात विधानपरिषदेच्या 21 सदस्यांची मुदत संपत आहे. या निवडणुकीत आघाडी करण्याबाबत बैठकीत प्राथमिक चर्चा करण्यात आली होती. स्थानिक प्राधिकारी संस्थेतून निवडून गेलेले दिलीप देशमुख (काँग्रेस), जयवंत जाधव, बाबाजानी दुर्राणी (राष्ट्रवादी काँग्रेस), प्रवीण पोटे-पाटील,  मितेश भांगडिया(भाजप) यांची 21 जूनला तर राष्ट्रवादी काँग्रेसचे अनिल तटकरे यांची मुदत येत्या 31 मे रोजी संपत आहे. कोकण आणि मुंबई पदवीधर मतदारसंघातून निवडून गेलेले अनुक्रमे निरंजन डावखरे, डॉ. दीपक सावंत यांची मुदत 7 जुलै रोजी संपुष्टात येत आहे. तसेच शिक्षक मतदारसंघातून निवडून गेलेले कपिल पाटील, डॉ. अपूर्व हिरे यांचीही मुदत 7 जुलै रोजी संपत आहे.विधानसभेतील सदस्यांद्वारे निवडून गेलेल्या 11 सदस्यांची मुदत 27 जुलै रोजी संपत आहे. या 11 सदस्यांमध्ये काँग्रेसचे माणिकराव ठाकरे, शरद रणपिसे, संजय दत्त, राष्ट्रवादीचे सुनील तटकरे, जयदेव गायकवाड, नरेंद्र पाटील, अमरसिंह पंडित, भाजपचे विजय गिरकर, महादेव जानकर, शिवसेनेचे अनिल परब आणि शेकापचे जयंत पाटील यांचा समावेश आहे. यंदाचे २०१८ हे वर्ष राजकारणाच्या फडात चांगलेच तापणारे असणार आहे. येत्या काही महिन्यांत विधान परिषदेच्या २२ जागांसाठी निवडणूक होणार असून सत्ताधार्‍यांसह विरोधकही जोर लावण्याच्या तयारीत आहेत. ही निवडणूक शेकाप नेते जयंत पाटील, राष्‍ट्रवादीचे सुनील तटकरे, शिवसेनेचे आरोग्यमंत्री डॉ. दीपक सावंत आणि काँग्रेस नेते व विधान परिषदेचे उपसभापती माणिकराव ठाकरे अशा मातब्‍बरांसाठी महत्त्‍वाची ठरणार आहे. याशिवाय शिवसेना उपनेते अॅड. अनिल परब, कॉंग्रेसचे विधानपरिषदेतील गटनेते शरद रणपिसे यांनाही उमेदवारीसाठी झगडावे लागणार आहे.

विधान परिषदेतील हे सदस्य होणार निवृत्त

येत्या मे, जून, जुलै २०१८ या तीन विधान सभा मतदार संघातून व स्‍थानिक स्‍वराज्य, पदवीधर मतदार संघातून निवडून आलेल्या विधान परिषद आमदारांचा कार्यकाळ संपणार आहे. या निवृत्त होणाऱ्या सदस्यांमध्ये अनुक्रमे जयंत पाटील (शेकाप), सुनील तटकरे (राष्ट्रवादी), अनिल परब (शिवसेना), माणिकराव ठाकरे (कॉंग्रेस), पशुसंवर्धन दुग्धविकास खात्याचे मंत्री महादेव जानकर, शरद रणपिसे (कॉंग्रेस), विजय गिरकर (भाजप),  संजय दत्त (कॉंग्रेस), जयदेव गायकवाड (राष्ट्रवादी), नरेंद्र पाटील (राष्ट्रवादी), अमरीश पंडीत (राष्ट्रवादी), गोपीकिशन बजोरीया (शिवसेना) हे विधानसभा मतदार संघातून निवडून आलेले सदस्य आहेत. तर कोकण स्वराज्य संस्थांमधून निवडून आलेले अनिल तटकरे (राष्ट्रवादी), मुंबई पदवीधरमधून निवडून आलेले डॉ. दीपक सावंत, परभणी पदवीधरमधून आलेले राष्ट्रवादीचे अब्दुल्ला खान, अमरावती स्वराज्य संस्था मतदार संघातून निवडून आलेले भाजपचे मंत्री प्रविण पोटे, भाजपचे वर्ध्यातून निवडून आलेले नितेश भंगाडिया, शिक्षक आमदार कपिल पाटील, कोणक पदवीधरमधून निवडून आलेले निरंजन डावखरे (राष्ट्रवादी), नाशिक स्वराज्य संस्थेतील जयंतराव जाधव, लातूरचे दिलीप देशमुख (कॉंग्रेस) हे सर्व सदस्य निवृत्त होत आहेत. राष्ट्रवादी आणि शेकाप आघाडी असल्याने एकाच वेळी प्रदेशाध्यक्ष सुनील तटकरे आणि शेकापचे जयंत पाटील यांना निवडून आणण्याचे आव्हान या दोन पक्षांवर आहे. या दोघांचे विधानसभेत ४३ आमदार आहेत. दोन जागांच्या विजयासाठी ५० आमदारांची गरज लागणार आहे. 

भाजपला फायदा, र्कॉग्रेस, राष्‍ट्रवादीला फटका

२०१८ मध्ये निवडणूक होणार्‍या विधान परिषदेच्या जागांवर भाजपला फायदा होण्याची शक्यता आहे. एकूण २२ जागांसाठी होणार्‍या निवडणुकीचा लाभ होऊन भाजपचा सध्याचा असणार्‍या १८ जागांमध्ये वाढ होऊन ते २३ पर्यंत जाणार आहेत. तर काँग्रेस आणि राष्‍ट्रवादी काँग्रेसच्या जागांमध्ये घट होणार आहे. सध्या महाराष्ट्र विधान परिषदेच्या ७८ जागांमध्ये राष्‍ट्रवादी काँग्रेसचे सर्वाधिक २३ आमदार आहेत. तर त्यानंतर काँग्रेसचे १९, भाजप १८, शिवसेना ९, अपक्ष ६, लोकभारती १ आणि इतर २ असे आमदार आहेत. 
स्वराज्य संस्था मतदार संघात कोकणात १ हजार मतदार आहेत. नारायण राणे आणि भाजप यांच्याकडे यातील ३०० मते आहेत. कॉंग्रेस, राष्ट्रवादी आणि शेकापकडे जवळपास ५०० मते आहेत. तर शिवसेनेकडे जवळपास २०० पेक्षा जास्त मते आहेत. त्यामुळे या मतदारसंघात आघाडी-युतीमध्ये जोरदार रस्सीखेच होईल. याशिवाय कोकण पदवीधर  मधील आमदार निरंजन डावखरे यांचीही निवडणूक याचवेळी होत आहे. कोकण स्वराज्य मतदार संघातील राष्ट्रवादीचे आमदार आणि सुनील तटकरेंचे बंधू अनिल तटकरे यांना पुन्हा तिकीट मिळण्याची शक्यता कमी असल्याने या जागेवर वेगळा उमेदवार येईल. कोकणात या विधान परिषद निवडणूकीचा सर्वाधिक परिणाम जाणवणार आहे. भाजपला या ठिकाणी सर्वाधिक आशा असणार आहेत. सध्याच्या संख्या बळाप्रमाणे भाजपचे ६ आमदार निवडून येऊ शकतात. तर शिवसेनेचे २, राष्ट्रवादी आणि कॉंग्रेसचे ३ व अन्य १ आमदार निवडून येऊ शकतात. यामध्ये शिवसेनेकडे १२ मते ज्यादा तर कॉंग्रस व राष्ट्रवादीकडे ५ मते ज्यादा आहेत. अन्य ७ मते असल्याने एकत्रितपणे एक आमदार निवडून येवू शकेल.

विधान परिषदेचे १२ आमदार २०२० ला निवृत्त

मागील आघाडी सरकारने जाता जाता नेमलेले १२ राज्यपाल नियुक्‍त आमदार आहेत. त्यांची मुदत २०२० ला संपणार आहे. यामध्ये राष्‍ट्रवादी ६, काँग्रेस ५ आणि इतर एक अशा १२ आमदारांचा कार्यकाल संपत आहे.  या नॉमिनेटेड आमदारांमध्ये प्रकाश सूर्यभान गाजभिये, विद्या चव्हाण, राहूल नार्वेकर, ख्वाजा बैग, रामराव वाडकुटे, जग्गनाथ शिंदे, हूस्नबानू निझामुद्दीन खालीफे, अनंत गाडगीळ, जनार्दन चांदूरकर, आनंदराव रघोजी पाटील, रामहरी गोविंदराव रूपानवर, जोगेंद्र कवाडे यांचा समावेश आहे. हे सर्व आमदार २०२० ला निवृत्त झाल्यानंतर नव्याने येणाऱ्या सरकारला नवे आमदार नियुक्त करता येतील.

POLITICAL RESEARCH & ANALYSIS BUREAU (PRAB) PUNE

पॉलिटिकल रिसर्च अॅण्ड अॅनालिसेस ब्युरो (प्राब) पुणे

==================================

=================================

चंद्रकांत भुजबळ लिखित आणि पॉलिटिकल रिसर्च अॅण्ड अॅनालिसेस ब्युरो (प्राब) निर्मित "महाराष्ट्रातील राजकारण" पुस्तक

चंद्रकांत भुजबळ लिखित आणि पॉलिटिकल रिसर्च अॅण्ड अॅनालिसेस ब्युरो (प्राब) निर्मित

"महाराष्ट्रातील राजकारण" पुस्तक आगामी निवडणुकांसाठी उपयुक्त

अनुक्रमणिका

अ.क्र. तपशिल                      पान क्र.

1 महाराष्ट्र मतदार संघ पुर्नरचना  25
2 आजची संसद रचना व स्वरूप 27
3 निवडणूक संबंधीचे गुन्हे व त्यांची माहिती 31
4 लोकप्रतिनिधी कायद्यात महत्वपूर्ण सुधारणा 34
5 भारतातील निवडणूक कायदे 36
6 नकारात्मक मतदान अधिकार 39
7 निवडणूक लढविण्याची पुर्वतयारी व प्रभावी प्रचारतंत्र 40
8 हंगामी सरकार 1947 ते 1952 42
9 पहिली लोकसभा 1952 ते 1957 43
10 दूसरी लोकसभा 1957 ते 1962 46
11 तिसरी लोकसभा 1962 ते 1967 49
12 चवथी लोकसभा 1967 ते 1971 53
13 पाचवी लोकसभा 1971 ते 1977 56
14 सहावी लोकसभा 1977 ते 1980 58
15 सातवी लोकसभा 1980 ते 1984 61
16 आठवी लोकसभा 1984 ते 1988 63
17 नववी लोकसभा 1989 ते 1991 65
18 दहावी लोकसभा 1991 ते 1996 67
19 अकरावी लोकसभा 1996 ते 1998 69
20 बारावी लोकसभा 1998 ते 1999 72
21 तेरावी लोकसभा 1999 ते 2004 74
22 चौदावी लोकसभा 2004 ते 2009 77
23 पंधरावी लोकसभा 2009 ते 2014 80
24 सोळावी लोकसभा 2014 ते 2019 82
25 संयुक्त महाराष्ट्राची वाटचाल 85
26 पहिली विधानसभा 1960 विधानसभा अस्तित्वात 87
27 दूसरी विधानसभा 1962 ते 1967 नवनिर्मिती राज्याच्या राजकारणास प्रारंभ 88
28 तिसरी विधानसभा 1967 ते 1972 काँग्रेसला बहूमत 90
29 चौथी विधानसभा 1972 ते 1978 पुन्हा काँग्रेसला कौल 92
30 पाचवी विधानसभा 1978 ते 1980 काँग्रेसमध्ये फुट : पुलोदचे सरकार 95
31 सहावी विधानसभा 1980 ते 1985 इंदिरा काँग्रेसला बहुमत 97
32 सातवी विधानसभा 1985 ते 1990 काँग्रेसच्या मताधिक्यात घट 99
33 आठवी विधानसभा 1990 ते 1995 काँग्रेसला काठावरचे बहुमत 101
34 नववी विधानसभा 1995 ते 1999 भाजप-शिवसेना युतीचे सरकार 104
35 दहावी विधानसभा 1999 ते 2004 राष्ट्रवादीचा उदय 107
36 अकरावी विधानसभा 2004 ते 2009 काँग्रेस-राष्ट्रवादी आघाडीचे सरकार 109
37 बारावी विधानसभा 2009 ते 2014 मनसेचा उदय व आघाडीचे राजकारण 113
38 तेरावी विधानसभा 2014 ते 2019 भाजपला सर्वाधिक जागा 117
39 महाराष्ट्रातील प्रमुख राजकीय पक्ष 120
40 महाराष्ट्र विधानपरिषद सदस्यांची यादी 125
41 वृत्तपत्रांसाठी प्रेस कौन्सिलची मार्गदर्शिका 128
42 सोशल मिडियाचा प्रचारातील वापर व सूचना  130
43 पेड न्युज म्हणजे काय? व नियंत्रण 131
44 निवडणूक काळात होणारी फसवणूक 134
45 महाराष्ट्रातील जातवास्तव 144
46 महाराष्ट्रातील राखीव मतदारसंघ 147
47 गडचिरोली जिल्ह्यातील धर्मनिहाय लोकसंख्येचे प्रमाण 148
48 भंडारा जिल्ह्यातील धर्मनिहाय लोकसंख्येचे प्रमाण 151
49 गोंदिया जिल्ह्यातील धर्मनिहाय लोकसंख्येचे प्रमाण 154
50 सिंधदुर्ग जिल्ह्यातील धर्मनिहाय लोकसंख्येचे प्रमाण 157
51 नांदेड जिल्ह्यातील धर्मनिहाय लोकसंख्येचे प्रमाण 160
52 चंद्रपूर जिल्ह्यातील धर्मनिहाय लोकसंख्येचे प्रमाण 163
53 रत्नागिरी जिल्ह्यातील धर्मनिहाय लोकसंख्येचे प्रमाण 166
54 लातूर जिल्ह्यातील धर्मनिहाय लोकसंख्येचे प्रमाण 169
55 उस्मानाबाद जिल्ह्यातील धर्मनिहाय लोकसंख्येचे प्रमाण 172
56 बीड जिल्ह्यातील धर्मनिहाय लोकसंख्येचे प्रमाण 175
57 परभणी जिल्ह्यातील धर्मनिहाय लोकसंख्येचे प्रमाण 178
58 नंदूरबार जिल्ह्यातील धर्मनिहाय लोकसंख्येचे प्रमाण 181
59 अमरावती जिल्ह्यातील धर्मनिहाय लोकसंख्येचे प्रमाण 184
60 यवतमाळ जिल्ह्यातील धर्मनिहाय लोकसंख्येचे प्रमाण 187
61 सातारा जिल्ह्यातील धर्मनिहाय लोकसंख्येचे प्रमाण 190
62 वर्धा जिल्ह्यातील धर्मनिहाय लोकसंख्येचे प्रमाण 193
63 हिंगोली जिल्ह्यातील धर्मनिहाय लोकसंख्येचे प्रमाण 196
64 बुलढाणा जिल्ह्यातील धर्मनिहाय लोकसंख्येचे प्रमाण 199
65 रायगड जिल्ह्यातील धर्मनिहाय लोकसंख्येचे प्रमाण 202
66 जालना जिल्ह्यातील धर्मनिहाय लोकसंख्येचे प्रमाण 206
67 नागपूर जिल्ह्यातील धर्मनिहाय लोकसंख्येचे प्रमाण 209
68 अकोला जिल्ह्यातील धर्मनिहाय लोकसंख्येचे प्रमाण 212
69 धुळे जिल्ह्यातील धर्मनिहाय लोकसंख्येचे प्रमाण 215
70 नाशिक जिल्ह्यातील धर्मनिहाय लोकसंख्येचे प्रमाण 217
71 जळगाव जिल्ह्यातील धर्मनिहाय लोकसंख्येचे प्रमाण 220
72 सोलापूर जिल्ह्यातील धर्मनिहाय लोकसंख्येचे प्रमाण 223
73 वाशिम जिल्ह्यातील धर्मनिहाय लोकसंख्येचे प्रमाण 226
74 औरंगाबाद जिल्ह्यातील धर्मनिहाय लोकसंख्येचे प्रमाण 229
75 अहमदनगर जिल्ह्यातील धर्मनिहाय लोकसंख्येचे प्रमाण 232
76 पुणे जिल्ह्यातील धर्मनिहाय लोकसंख्येचे प्रमाण 235
77 ठाणे जिल्ह्यातील धर्मनिहाय लोकसंख्येचे प्रमाण 238
78 सांगली जिल्ह्यातील धर्मनिहाय लोकसंख्येचे प्रमाण 241
79 मुंबई उपनगर जिल्ह्यातील धर्मनिहाय लोकसंख्येचे प्रमाण 244
80 कोल्हापूर जिल्ह्यातील धर्मनिहाय लोकसंख्येचे प्रमाण 245
81 मुंबई जिल्ह्यातील धर्मनिहाय लोकसंख्येचे प्रमाण 248
82 मतदान पद्धत-मतदानात झालेले तीन बदल.. 249
83 लोकसभा निवडणुक 2014; महाराष्ट्रातील दृष्टीक्षेप 250
84 राज्यातील लोकसंख्येनुसार प्रमाण व सद्यस्थिती 251
85 राज्यातील लोकसभा व विधानसभा 2014 मधील पक्षनिहाय स्थिती व प्रमाण 252
86 महाराष्ट्र राज्यातील वयोगटाप्रमाणे मतदार संख्या व प्रमाण 253
87 विधानसभेच्या 234 मतदारसंघात महायुतीला आघाडी (निवडणूक-2014) 254
88 लोकसभा निवडणूक 2014; उमेदवारांची सामाजिक स्थिती 255
89 लोकसभा व विधानसभा मतदारसंघ दर्शविणारा महाराष्ट्र राज्याचा नकाशा 256
90 लोकसभा मतदार संघातील रचना, निवडणूक विश्‍लेषण, जातीय प्रमाण व प्रभाव, राजकीय सद्यस्थिती,             विधानसभा स्थिती, मतदारांची वर्गवारी (अनुक्रमे 1 ते 48 मतदारसंघ) 
91 1. नंदूरबार लोकसभा मतदारसंघ  259
92 2. धुळे लोकसभा मतदारसंघ 264
93 3. जळगाव लोकसभा मतदारसंघ 269
94 4. रावेर लोकसभा मतदारसंघ 274
95 5. बुलढाणा लोकसभा मतदारसंघ 279
96 6. अकोला लोकसभा मतदारसंघ 284
97 7. अमरावती लोकसभा मतदारसंघ 289
98 8. वर्धा लोकसभा मतदारसंघ 294
99 9. रामटेक लोकसभा मतदारसंघ 299
100 10. नागपूर लोकसभा मतदारसंघ 304
101 11. भंडारा-गोंदिया लोकसभा मतदारसंघ 309
102 12. गडचिरोली-चिमूर लोकसभा मतदारसंघ 314
103 13. चंद्रपूर लोकसभा मतदारसंघ 319
104 14. यवतमाळ-वाशिम लोकसभा मतदारसंघ 324
105 15. हिंगोली लोकसभा मतदारसंघ 329
106 16. नांदेड लोकसभा मतदारसंघ 334
107 17. परभणी लोकसभा मतदारसंघ 339
108 18. जालना लोकसभा मतदारसंघ 344
109 19. औरंगाबाद लोकसभा मतदारसंघ 349
110 20. दिंडोरी लोकसभा मतदारसंघ 354
111 21. नाशिक लोकसभा मतदारसंघ 359
112 22. पालघर लोकसभा मतदारसंघ 364
113 23. भिवंडी लोकसभा मतदारसंघ 369
114 24. कल्याण लोकसभा मतदारसंघ 374
115 25. ठाणे लोकसभा मतदारसंघ 379
116 26. मुंबई उत्तर लोकसभा मतदारसंघ 384
117 27. मुंबई उत्तर पश्‍चिम लोकसभा मतदारसंघ 389
118 28. मुंबई उत्तर पुर्व लोकसभा मतदारसंघ 394
119 29. मुंबई उत्तर मध्य लोकसभा मतदारसंघ 399
120 30. मुंबई दक्षिण मध्य लोकसभा मतदारसंघ 404
121 31. मुंबई दक्षिण लोकसभा मतदारसंघ 409
122 32. रायगड लोकसभा मतदारसंघ 414
123 33. मावळ लोकसभा मतदारसंघ 419
124 34. पुणे लोकसभा मतदारसंघ 424
125 35. बारामती लोकसभा मतदारसंघ 429
126 36. शिरूर लोकसभा मतदारसंघ 434
127 37. अहमदनगर लोकसभा मतदारसंघ 439
128 38. शिर्डी लोकसभा मतदारसंघ 444
129 39. बीड लोकसभा मतदारसंघ 449
130 40. उस्मानाबाद लोकसभा मतदारसंघ 454
131 41. लातूर लोकसभा मतदारसंघ 459
132 42. सोलापूर लोकसभा मतदारसंघ 464
133 43. माढा लोकसभा मतदारसंघ 469
134 44. सांगली लोकसभा मतदारसंघ 474
135 45. सातारा लोकसभा मतदारसंघ 479
136 46. रत्नागिरी-सिंधुदूर्ग लोकसभा मतदारसंघ 484
137 47. कोल्हापूर लोकसभा मतदारसंघ 489
138 48. हातकणंगले लोकसभा मतदारसंघ 494
139 थोडक्यात महत्वाचे 
 लोकसभेत राज्यातील केवळ 5 महिला उमेदवार विजयी,लोकसभेत महिला खासदारांच्या प्रमाणात वाढ,लोकसभा निवडणुकीत 1,652 पक्षांना अपयश,आता मतदान यंत्रावर  उमेदवारांचा फोटो,मतदानाची मिळणार पोचपावती,राजकीय पक्षाप्रमाणेच आता नोटाचं स्वतंत्र चिन्ह!, 16व्या लोकसभेत केवळ तीनच अपक्ष उमेदवारांना संधी 
140 महाराष्ट्र राज्यातील राज्यसभेतील खासदार 499
141 लोकसभा, विधानसभेचा कार्यकाल व आगामी निवडणूका 502
142 देशभरातील सर्व विधानसभांचा कार्यकाल व आगामी निवडणूका 503
143 राज्यातील आगामी काळातील महानगरपालिकांच्या सार्वत्रिक निवडणुका 505
144 महाराष्ट्रातील विभागानुसार स्थानिक स्वराज्य संस्था दृष्टीक्षेप/आरक्षण स्थिती 507
145 राज्यातील महानगरपालिकांच्या सार्वत्रिक निवडणुकांचे पक्षनिहाय निकाल 508
146 राज्यातील नगरपरिषदांच्या सार्वत्रिक निवडणुकांचे पक्षनिहाय निकाल 510
147 नगरपरिषद सार्वत्रिक निवडणुक 2016 नगराध्यांची पक्षनिहाय संख्या 520
148 राज्यातील जिल्हा परिषद सार्वत्रिक निवडणुकांचे पक्षनिहाय निकाल 521
149 राज्यातील पंचायत समितींच्या सार्वत्रिक निवडणुकांचे पक्षनिहाय निकाल 523
150 निवडणूक आयोगाने उमेदवारांसाठी निर्धारित केलेली निवडणूक खर्च मर्यादा 525
151 नोंदणीकृत राजकीय पक्ष व निवडणूक चिन्ह, संक्षिप्त नावे 526
152 संदर्भ, तळ टिपा 529
153 पॉलिटीकल रिसर्च अ‍ॅण्ड अ‍ॅनालिसेस ब्युरो (प्राब) संस्थेची माहिती व कार्य 531

अधिक माहितीसाठी संपर्क :

श्री.चंद्रकांत भुजबळ

पॉलिटिकल रिसर्च अॅण्ड अॅनालिसेस ब्युरो (प्राब)823/24, सदाशिव पेठ, गाडगीळ स्ट्रीट, पुणे 411030फोन नं- 020-24481671 ई.मेल.- prab.election@gmail.comवेबसाईट- prabindia.com / prabindia.org

================================================

"महाराष्ट्रातील राजकारण" पुस्तक घरपोच मिळण्यासाठी पुस्तकाचे व पोस्ट/कुरियर खर्च रक्कम बँकेत जमा करा. BOOK PURCHASE REQUEST FORM भरून बँकेत रक्कम जमा केलेली RECEIPT UPLOAD करा. खात्री केल्यानंतर ८ दिवसात नमूद केलेल्या पत्यावर पुस्तक मिळेल.

"महाराष्ट्रातील राजकारण" पुस्तक सवलतीत (१२००/-) मिळावा (सवलत मर्यादित कालावधीसाठी)

BOOK PURCHASE REQUEST FORM

https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSeMHI34OXJrVYCuis1nEYo7dRJiBphz75UN404lS5ObXUmrnQ/viewform

पत्रव्यवहार पत्ता

श्री. चंद्रकांत भुजबळ

अध्यक्ष, पॉलिटिकल रिसर्च अॅण्ड अॅनालिसेस ब्युरो (प्राब)

८२३/२४, पुण्याई अपार्टमेंट, ऑफीस नं. २,

गाडगीळ स्ट्रीट, सदाशिव पेठ,

पुणे-४११०३०, फोन-०२०-२४४८१६७१

Email : prab.election@gmail.com

 आर्थिक मदतीसाठी बँकविषयक तपशील

A/C. NAME : POLITICAL RESEARCH AND ANALYSIS BUREAU

BANK A/C. NO. 113004180000015

IFS CODE - SVCB 0000130

BANK NAME : SVC BANK LTD. 

BRANCH NAME : SADASHIV PETH, PUNE 411030

(THE SHANMRAO VITHAL CO-OPRTATIVE BANK LTD.)

टिप : १. धनादेश “पॉलिटिकल रिसर्च अॅण्ड अॅनालिसेस ब्युरो“ या नावाने काढावा. अथवा आरटीजीएस ने अदा करावे.

२. पॉलिटिकल रिसर्च अॅण्ड अॅनालिसेस ब्युरो (प्राब) या संस्थेने कोणत्याही व्यक्तिला आर्थिक व्यवहार करण्यासाठी नियुक्त केलेले नाही.

             पॉलिटिकल रिसर्च अॅण्ड अॅनालिसेस ब्युरो (प्राब) या संस्थेच्या अधिक माहितीसाठी

prabindia.blogspot.in